Levente Herman „Rytm kory (23/A, 23/B)”, 2x50x70 cm, olej, akryl na płótnie, 2018. Wystawa „The Rhythm of the Bark”, Várfok Gallery. Budapeszt 2018

 

„Świat przybrał dla niego inną postać, zmienił się w zawiły system wąskich, krętych napowietrznych mostów, sęków i bruzd na korze, rozmaitych oświetleń zmieniających odcień zieleni w zależności od gęstszej czy bardziej przejrzystej zasłony liści, które drżą leciutko na łodyżkach przy każdym powiewie albo kładą się jak żagle na wietrze razem z uginającym się w silniejszych podmuchach drzewem. A jednocześnie świat dawny, czyli nasz, spłaszczał się jakoś tam, w głębi, nasze postacie traciły właściwe wymiary i oczywiście nie rozumieliśmy nic z tego, co on tam, w górze, poznał, on, który nocami przysłuchiwał się, jak w komórkach, miąższu drzewnego kształtują się kręgi, które znaczą we wnętrzu pnia upływające lata, jak szeleszczą porosty w podmuchach północnego wiatru, a ptaki uśpione w gniazdach z nagłym drżeniem głębiej wtulają główki w to miejsce pod skrzydłem, gdzie puch jest najmiększy; i jak budzi się ze snu poczwarka owada i pęka jajeczko dzierzby-gąsiorka.

Są takie chwile, kiedy cisza przyrody rozbija się w głębi ucha na mnóstwo leciutkich dźwięków – krakanie, pisk ptasi, szelest nóżek przebiegających wśród trawy, plusk wody po kamykach i skrzypiący głos cykady wybijający się nad tamte. I jak gdyby jedne szmery budziły inne, ucho zaczyna rozróżniać coraz inne, coraz subtelniejsze, podobnie jak palce rozplątujące pasmo owczego runa odkrywają coraz cieńsze, coraz mniej wyczuwalne włoski. A tłem tych różnorodnych dźwięków jest jednostajny, cichy rechot żab, niezmienny w tonie jak niezmienne jest światło mimo nieustannego mrugania gwiazd. Natomiast ilekroć przeleci podmuch wiatru, wszystkie te dźwięki zmieniają się, stają się nowe. I tylko w samej głębi ucha zostaje jak gdyby cień pomruku: to szumi morze”.

Italo Calvino Baron drzewołaz (1964), tłum. Barbara Sieroszewska

 

„Now it was the world that was different, made of narrow, curving bridges into emptiness, of knots or scales or furrows that made the bark rough, of light whose green varies according to whether the curtain of leaves is thick or thin, trembling at the first breath of air on the stems or moving like sails as the tree bends. While ours, our world, was flattened out in the background, and our figures disproportionate, and certainly we didn’t understand anything about what he knew up there, he who spent the nights listening to how the wood packs with its cells the circuits inside the trunks that mark the years, and how the patches of molds spread in the north wind, and how, with a shudder, the birds sleeping in their nests tuck their heads in where the wing feathers are softer, and the caterpillar wakes, and the shrike’s egg hatches.

There’s the moment when the silence of the countryside is distilled in the ear cavity into a fine spray of sounds, a scratching, a squeal, a rapid rustling in the grass, a plop in the water, a pattering between earth and rocks, and the cicada’s screech high above all. The sounds contend with one another, hearing is able to constantly discern new ones, just as to fingers unwinding a ball of yarn every strand proves to be woven of ever finer and more insubstantial threads. Meanwhile the frogs continue their croaking, which remains in the background and doesn’t change the flow of sounds, just as the light doesn’t vary with the continuous winking of the stars. Yet whenever the wind rose or swept through, every sound changed and was new. Only the hint of a lowing or murmur remained, in the deepest cavity of the ear: it was the sea”.

Italo Calvino The Baron in the Trees (1959), transl. Archibald Colquhoun