Max Ernst „And Volcanic Women Lift and Shake Their Bodies’ Posterior Parts in a Menacing Way”, strona z książki-kolażu o „Kobiecie stugłowej” (“The Hundred Headless Woman”),1929. Wystawa „With New Eyes. Surreal Worlds”, Staatliche Museen. Berlin 2016

Czym są jego myśli?
Intymną muzyką.
Czym jego słowa?
Strofą rytmiczną.
Wszystko w nim śpiewa
– Nerwy oraz trzewia –
Że nie jest człowiekiem
Lecz cytrą.

Manuel Gonzales Prada Lamartine [o twórcy francuskiego romantyzmu], w: Mieszko A. Kardyni, Paweł Rogoziński Błękitny/azul. Poezja latynoamerykańskiego modernizmu

Max Ernst o początkach powstania-odkrycia swojej metody tworzenia kolażu: „Któregoś deszczowego dnia, w roku 1919, gdy byłem w pewnym mieście nad Renem, uderzyła mnie obsesja, z jaką narzucały się moim rozdrażnionym oczom stronice katalogu, na których wyobrażone były różne przedmioty służące do demonstracji w dziedzinie antropologii, mineralogii i paleontologii. Znalazłem tam elementy plastyczne tak odległe, że już sama absurdalność nagromadzenia tych przedmiotów nadaje większą intensywność moim zdolnościom wizjonerskim i rodzi halucynacyjny ciąg obrazów sprzecznych, podwójnych, potrójnych, wielokrotnych, nakładających się na siebie nawzajem z uporem i gwałtownością właściwą wspomnieniom miłosnym i wizjom z pogranicza snu. Obrazy te wywoływały nowe płaszczyzny dla swych nowych spotkań w nieznanym (płaszczyzna nie-porozumienia)”.

„Realność (…) z fałszywego absolutu przejdzie drogą względności do nowego absolutu, prawdziwego i poetyckiego: parasol i maszyna do szycia połączą się w akcie miłosnym. Według mnie, ten bardzo prosty przykład odsłania mechanizm metody. Przeobrażenie całkowite, poprzedzające akt bezinteresowny, jakim jest złączenie miłosne, z konieczności będzie zachodzić za każdym razem, kiedy dany stan faktyczny stworzy sprzyjające warunki: będzie to skojarzenie dwu realności, pozornie niemożliwych do skojarzenia, na płaszczyźnie pozornie nie sprzyjającej ich porozumieniu”.

E. Grabska, H. Morawska Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa (1969)
 
 

“One rainy day in 1919, finding myself in a village on the Rhine, I was struck by the obsession which held under my gaze the pages of an illustrated catalogue showing objects designed for anthropologic, microscopic, psychologic, mineralogic, and paleontologic demonstration. There I found brought together elements of figuration so remote that the sheer absurdity of that collection provoked a sudden intensification of the visionary faculties in me and brought forth an illusive succession of contradictory images, double, triple, and multiple images, piling up on each other with the persistence and rapidity which are peculiar to love memories and visions of half-sleep. These visions called themselves new planes, because of their meeting in a new unknown (the plane of non-agreement)”.

W. Spies, S. Rewald Max Ernst: A Retrospective (2015)